Toksyna botulinowa – wszystko, co warto o niej wiedzieć

Toksyna botulinowa to jedna z najczęściej stosowanych substancji w medycynie estetycznej. Chociaż jej nazwa może wywoływać mieszane uczucia, od lat cieszy się niesłabnącą popularnością. A wszystko za sprawą jej właściwości, które powodują wygładzenie zmarszczek. Sprawdź najważniejsze informacje o toksynie botulinowej. Początkowo nikt nie przypuszczał, że toksyna botulinowa znajdzie zastosowanie w medycynie. Substancja ta była odpowiedzialna za masowe zatrucia po spożyciu zainfekowanego mięsa. Z czasem zaczęto przyglądać się jej bardziej uważnie i odkryto jej cenne właściwości. Przełom nastąpił w latach 60. XX wieku. Dwaj badacze – Alan Scott i Edward Schantz – zauważyli, że toksyna botulinowa w niewielkich dawkach redukuje skurcz mięśni, co na zawsze odmieniło wiele dziedzin medycznych – m.in. okulistykę, neurologię, a także medycynę estetyczną.

Toksyna botulinowa jest białkiem produkowanym przez bakterię Clostridium botulinum. Mechanizm jej działania opiera się na zdolności do blokowania wydzielania acetylocholiny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za skurcze mięśni. Po wstrzyknięciu wiąże się z zakończeniami nerwowymi, uniemożliwiając przesyłanie sygnałów nerwowych do tkanki mięśniowej. W efekcie dochodzi do czasowej i w pełni odwracalnej relaksacji wybranych mięśni.

Najbardziej znanym zastosowaniem toksyny botulinowej jest redukcja zmarszczek mimicznych. Jednak w gabinecie medycyny estetycznej substancja ta jest stosowana również do leczenia nadpotliwości, bruksizmu i przewlekłej migreny.

Wyróżnia się kilka podtypów toksyny botulinowej. W medycynie estetycznej zastosowanie ma toksyna botulinowa typu A. Preparat może być podawany wyłącznie przez lekarza.

Toksyna botulinowa ma zastosowanie w wygładzaniu zmarszczek mimicznych, czyli takich, które powstają na skutek pracy mięśni twarzy podczas naturalnej ekspresji i wyrażania emocji. Przy pomocy toksyny botulinowej można wygładzać zmarszczki na czole, wokół oczu, w okolicy nosa oraz pomiędzy brwiami. Są to m.in. lwia zmarszczka, kurze łapki, linie marionetki, zmarszczki palacza czy zmarszczki królicze.

Tak, toksyna botulinowa i botoks to ten sam składnik. Drugie określenie jest stosowane potocznie w odniesieniu do substancji, jak i zabiegu z jej wykorzystaniem. Inne nazwy, które można spotkać w powszechnym użyciu to m.in. botulina czy botulinotoksyna.

Zabiegi z użyciem toksyny botulinowej są bezpieczne, jeżeli:

• wykonuje je wykwalifikowany lekarz,
• nie ma przeciwwskazań do zastosowania preparatu,
• preparat jest podawany w prawidłowy sposób i w odpowiedniej dawce.

Należy pamiętać, że jak każdy zabieg medyczny, również wstrzyknięcia toksyny botulinowej mogą wiązać się z ryzykiem wystąpienia efektów ubocznych. Najczęściej są to niewielkie i przemijające objawy, takie jak zaczerwienienie, opuchlizna czy siniaki w miejscu podania. Rzadziej występują bóle głowy, nudności, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia.

Działanie toksyny botulinowej jest całkowicie odwracalne. Aktywność mięśni powraca stopniowo – średnio w ciągu 4–6 miesięcy. Czas ten zależy od kilku czynników – m.in. indywidualnych uwarunkowań, stylu życia czy ilości i jakości zastosowanego preparatu. Toksyna botulinowa jest całkowicie usuwana i nie gromadzi się w organizmie. Zaobserwowano, że regularnie podawana może spowodować osłabienie mięśni z powodu braku ich aktywności. Zmiany te ustępują wraz z zaprzestaniem kolejnych iniekcji.

Przeciwwskazania do toksyny botulinowej to:

• ciąża i okres karmienia piersią,
• infekcje i stany zapalne w miejscu zabiegowym,
• choroby układu nerwowego,
• alergia na albuminę ludzką,
• choroby nowotworowe i autoimmunologiczne,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• stosowanie leków przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych lub antybiotyków aminoglikozydowych.

Przed zabiegiem z toksyną botulinową każda osoba przechodzi konsultację lekarską, podczas której lekarz wyklucza przeciwwskazania do jego wykonania.

Ważne jest, aby ściśle przestrzegać zaleceń po zabiegu z użyciem toksyny botulinowej. Wpływa to na zmniejszenie ryzyka powikłań, prawidłowe gojenie się tkanek oraz utrwalenie efektów.

Po zastosowaniu toksyny botulinowej nie należy:

• schylać głowy przez ok. 4 godziny po zabiegu,
• masować miejsc poddanych zabiegowi przez ok. 4 godziny,
• przebywać w wysokich temperaturach i opalać się przez minimum 24 godziny po zabiegu,
• spożywać alkoholu przez minimum 24 godziny po zabiegu,
• intensywnie ćwiczyć przez 48 godzin od zabiegu.

Aby zachować efekty toksyny botulinowej, konieczne jest powtarzanie zabiegów. W dowolnym momencie można zrezygnować z kolejnych iniekcji. Wówczas powróci aktywność mięśni, a twarz zyska dawny wygląd. Oznacza to, że po ustąpieniu działania toksyny botulinowej zmarszczki pojawią się ponownie.

Zabiegi z toksyną botulinową należy powtarzać w zależności od indywidualnych potrzeb i reakcji organizmu na preparat. W większości przypadków kolejna iniekcja następuje po upływie 4–6 miesięcy. Z biegiem czasu niektóre osoby mogą zauważyć, że efekty utrzymują się nieco dłużej, co pozwala na wydłużenie odstępów między zabiegami.

Odpowiednie przygotowania do zabiegu z użyciem toksyny botulinowej są kluczowe dla bezpieczeństwa i uzyskania oczekiwanych rezultatów. Pierwszym krokiem jest wybranie kliniki medycyny estetycznej. Należy upewnić się, że preparat jest podawany przez wykwalifikowanego i doświadczonego lekarza. Ważne jest, aby przed zabiegiem odbyła się konsultacja lekarska, w trakcie której specjalista zapozna się z oczekiwaniami i ogólnym stanem zdrowia, a także wykluczy przeciwwskazania do podania toksyny botulinowej.

Ponadto przygotowania obejmują:

• odstawienie leków rozrzedzających krew na około tydzień przed zabiegiem (chyba że lekarz zaleci inaczej),
• unikanie spożywania alkoholu na 24–48 godzin przed zabiegiem,
• dokładne oczyszczenie twarzy i zrezygnowanie z nakładania makijażu w dniu zabiegu,
• zrelaksowanie się i zminimalizowanie stresu.

Przed zabiegiem warto omówić z lekarzem wszelkie wątpliwości, pytania i obawy dotyczące zabiegu z użyciem toksyny botulinowej.